Nog is Doel niet verloren

Het pijnlijke wedervaren van Doel en zijn omgeving zal de lezer genoegzaam bekend zijn. Nog is het gehavende polderdorp niet geheel verloren, ondanks de machtige coalitie die ertegen is gesmeed en die geen enkel middel heeft geschuwd om het van de kaart te vegen.

Maar het koppige verzet van bewoners en actiegroepen heeft vooralsnog voorkomen dat Doel hetzelfde lot onderging als de polderdorpen op de rechteroever van de Schelde in de ‘gouden’ jaren zestig. Oorderen, Wilsmarsdonk, Lillo en Oosterweel verdwenen onder meters opgespoten zand. Eeuwenoude dorpsgemeenschappen werden weggevaagd, samen met de vruchtbaarste grond van heel Vlaanderen. Voor Doel en omgeving is het zover nog niet, omdat de rechtsstaat godzijdank zijn werk nog doet en de drieste plannenmakers voorlopig heeft gedwongen te stoppen met hun wederrechtelijke sloperswerk.

Onder impuls van de flamboyante natiebaas Fernand Huts kwam een prachtig boek tot stand over Doel en het omringende polderland. De geschiedenis van de streek, de dorpen en de gehuchten is erin beschreven door historici Carine Goossens en Tom Soens. Heemkundige Richard Willems laat de dorpsgemeenschappen de revue passeren en ruimt plaats voor pakkende getuigenissen van bewoners. Edmond Reyn beschrijft in detail de schrijnende politieke vaudeville van de laatste twintig jaar. Drie wondermooie fotobijdragen van Ludo Goosssens maken het geheel tot een heus kunstboek. Al wie de polder en het dorp Doel in het bijzonder in zijn hart draagt, moet dit boek op de plank hebben staan.

Wrang

Het boek telt wel twee bladzijden te veel. De bladzijden namelijk met de inleidende ‘woordjes’ van gedeputeerde Jef Dauwe en Beverens burgemeester Marc van de Vijver. Beide heren presenteren het boek uitdrukkelijk als herinnering aan een dorp dat binnenkort niet meer zal bestaan. Beiden maken ze deel uit van de politieke partij die de voortrekker was om de megalomane havenuitbreiding er kost wat kost door te drukken. De namen van CD&V-politici die niet-aflatend hebben geijverd voor het verdwijnen van Doel vindt men terug in de tekst van Edmond Reyn: Crevits, Schauvliege, Peeters, Demeester, Van Peel en Van de Vijver zelf. Dat maakt de twee bijdragen wel bijzonder wrang. Van de Vijver presteerde het zelfs het bedrijfsfeest van Fernand Huts in Doel, waarbij ook het boek werd voorgesteld, in eerste instantie te verbieden. Spijtig dat Ferdinand de Bondt in 2014 overleed: een voorwoord van die integere vechter voor het behoud van Doel zou veel meer op zijn plaats geweest zijn.

De topman van Katoennatie is in zijn inleidend woord veel eerlijker, en zo kennen we hem. Hij is hard voor de politiek én voor het Antwerpse havenbestuur dat volgens hem de bal volledig heeft misgeslagen door te blijven aandringen op een havenuitbreiding op de linkeroever die niet nodig is. Huts noemt de Antwerpse haven de ‘morele verliezer’ van het verhaal. De échte verliezers zijn natuurlijk de bewoners van de dorpen en de Wase boeren. Voor Huts is er maar één grote winnaar: de groene beweging, die voor de havenbonzen heeft gecapituleerd maar wel een enorme ‘natuurcompensatie’ heeft afgedwongen waar niet alleen grote stukken vruchtbare landbouwgrond, maar zelfs – hoe absurd – eeuwenoude gehuchten voor moeten wijken. Toch lijkt ook Huts zich bij het ‘onvermijdelijke’ te hebben neergelegd. Getuige daarvan zijn slotzin: ‘Lees dit mooie kunstboek en pleng een traan.’

Hoopvol

Nee, dan toch liever de boodschap van een getogen Doelenaar, één van de laatste twaalf die nog eigenaar is van zijn huis, Denis Malcorps. Ook hij kan niet met zekerheid stellen dat Doel zal blijven bestaan, maar hij weigert zich over te geven aan fatalisme. ‘Niemand had ooit gedacht dat we zover zouden komen. Wie weet welke mooie dingen er nog kunnen gebeuren? We moeten altijd hoopvol blijven.’ Doel is pas verloren als het door iedereen is opgegeven. Zover zijn we nog niet!