In 1942 werd Edgard Delvo leider van de Unie van Hand- en Geestesarbeiders, de in 1940 en grotendeels op initiatief van Hendrik de Man opgerichte eenheidsvakbond, het was het eindpunt van een langzame groei in de schaduw van de Mans neo-socialisme, die begonnen was met de aanstelling van Delvo, in 1928, tot secretaris van de Centrale voor Arbeidsopvoeding. Een eindpunt en meteen een breuk: want de aanstelling van Delvo betekende het einde van de politieke neutraliteit der Unie.

Nog in het voorjaar van 1944, toen de onvermijdelijkheid van de Duitse ineenstorting voor iedereen duidelijk werd, en voor nagenoeg iedereen - en ongetwijfeld ook voor Delvo zelf - de droom van een nieuwe, politieke en maatschappelijke orde uit elkaar was gespat, schreef hij, ten behoeve van zijn geestverwanten en van de hele arbeiderswereld, een uitvoerige belijdenis van zijn geloof in de 'volksstaat', gebouwd op de organische, solidaristische 'volksgemeenschap': niet zo maar wat losse beschouwingen, niet zo maar wat gemakkelijke slogans, maar een grondig doordacht werk van vierhonderd getypte vellen, een synthese van de bij Hendrik de Man verworven visie op het socialisme als een 'idee', een gezindheid die alle groepen en standen solidair tot een volksgemeenschap verbindt en op elkaar richt, en het economisch-maatschappelijk leven van elkeen tot een dienst maakt aan de gemeenschap.