Rik van Cauwelaert voorstellen, staat gelijk met het intrappen van open deuren. Wie kent hem niet als opinieschrijver in De Tijd (vroeger in Knack), en als veelgevraagd en succesvol causeur.

Heel wat minder mensen kennen hem echter als bibliofiel en verzamelaar van belgicana. Van Cauwelaert snuistert graag in Brusselse antiquariaten, en doet daar geregeld interessante vondsten. “Avonturen in de boekenkast zijn vaak de spannendste”, schrijft hij terecht. De aangeschafte boeken, pamfletten en brochures bevatten meestal verhalen en anekdotes die thans volkomen vergeten zijn. Op het moment dat ze verschenen, meestal ergens in de 19^de eeuw, lagen ze vaak aan de basis van een schandaal. Een aantal van die ‘avonturen’ herschreef hij en vulde hij aan. Thans zijn ze beschikbaar in boekvorm onder de sprekende titel “Tussen de plooien”. Een greep.

Léon Kochnitzky

Léon Kochnitzky, inmiddels volkomen vergeten, was een Franstalige Belgische dichter en avonturier. In de herfst van 1919 was hij nauw betrokken bij de “literaire staatsgreep” van Gabriele d’Annunzio in Fiume. Hiermee eisten hij en de zijnen die stad (nu deel uitmakend van Kroatië) als oorlogsbuit op voor het Italiaanse koninkrijk. Er werd geen schot gelost. D’Annunzio was niet alleen schrijver, dichter, dramaturg, getalenteerd vrouwenversierder, musicus en politicus, hij was ook immens populair bij het volk omwille van zijn heldenstatuut tijdens de Grote Oorlog. Kochnitzky werd eerst secretaris en daarna minister van Buitenlandse Zaken van de vrijstad Fiume. Van Cauwelaert schetst een lezenswaardig en uitgebreid beeld van de libertijnse en decadente sfeer die in de stad heerste. Op 26 december 1920 maakte de Italiaanse vloot, onder Britse en Franse druk, een einde aan de bezetting. Een deel van de stad werd in puin geschoten en er vielen dertig doden te betreuren. De auteur zucht dat in een ander land er allang een uitgebreide Kochnitzky-biografie zou bestaan, maar hier… We kunnen enkel mee zuchten.

Armand de Perceval

Weinigen weten dat de CIA nauw betrokken was bij de oprichting van het Europacollege in Brugge, met Hendrik Brugmans als medestichter en rector. Een feit dat onderbelicht blijft in de biografieën van de grondleggers van de Europese Gemeenschap. De auteur zorgt voor enige toelichting. Een ander opstel gaat nader in op het verblijf van de Franse anarchist Proudhon en zijn vrome echtgenote Euphrasie in Brussel.

Aan de hand van een gesprek met CIA-veteraan Larry Devlin komen we meer te weten over de moord op de Congolese leider Lumumba. In een andere boeiende bijdrage buigt Van Cauwelaert zich over de Mechelse liberaal Armand de Perceval. Als parlementair maakte die zich verdienstelijk op Vlaams en gerechtelijk terrein (afschaffen van de doodstraf), tot hij in 1858 plots van het publieke toneel verdween. Wat was de aanleiding hiervan?

En andere verhalen

Paul Gérardy was niet alleen een verstokt Vlamingenhater maar ook antimonarchist in hart en nieren. In “De Chinees uit Maldingen” wordt verhaald hoe de 19^de-eeuwse Belgische koningen journalisten betaalden om minder stichtelijke feiten uit hun leven uit de pers te houden. Zou dat heden ten dage nog gebeuren? In een laatste stuk, doet Van Cauwelaert het verhaal van de zogenaamde roze balletten; een mythe volgens hem.

De tien verhalen uit de bundel zijn allemaal even lezenswaardig. Rik van Cauwelaert weet zijn lezers te boeien. We kijken alvast uit naar nog meer van zijn hand. Enkel jammer dat het boek geen personenregister bevat.